معرفی کتاب لهوف
کتاب لُهوف که مَلهوف علی قَتلی الطُفوف هم گفته شده، یکی از منابع مهم و کهن واقعه عاشورا و تاریخ زندگانی حسین بن علی علیه‌السلام، نوشته ابوالقاسم رضی الدین علی بن موسی معروف به سید بن طاووس به زبان عربی است.
در مقدمه کتاب مطالبی درباره عظمت واقعه عاشورا و مقام حسین بن علی و ارزش گریه و عزاداری بر او و انگیزه نگارش کتاب می‌خوانیم. در بخش های بعدی مطالب زیر را مشاهده می کنیم:
مسلک اول: مسائل قبل از شروع واقعه عاشورا از ولادت امام حسین علیه‌السلام تا وقایع روز عاشورا را شامل می‌شود.
مسلک دوم: شامل وقایع روز عاشورا است تا کشته شدن امام حسین علیه السلام.
مسلک سوم: شامل وقایع بعد از کشته شدن امام حسین علیه السلام است که از فرستادن سر کشته شدگان به کوفه شروع شده و اسارت خاندان حسین را بیان کرده است. کتاب با مراجعت اسرا به مدینه به اتمام می‌رسد. کتاب پس از آن هم حالات امام سجاد علیه السلام را در گریه بر پدرش بیان می کند.
لهوف ابن طاووس درباره جریان شهادت امام سوم شیعیان حسن بن علی(علیه السلام) و واقعه جانسوز عاشورا است. کتاب حاضر برای مسافران و در آداب زیارت نوشته شده . مؤلف بنا بر اختصار داشته است به همین دلیل سلسله اسناد روایات را حذف کرده و تنها آخرین راوی یا کتاب مرجعی را که روایت از آن نقل شده آورده است .
مؤلف، که هدفش بیان واقعه عاشورا بوده، احادیث را طوری کنار هم قرار داده است که یک جریان منسجم را تشکیل دهد و از ذکر روایات تکراری و متفرق اجتناب کند.
کتاب «لُهُوف» ابن طاوس اختصار و اشتهار را با هم جمع کرده و در نزد علمای برجسته شیعه جایگاه مهمی برای خودش باز کرده است. به طوری که شهید محراب آیت اللّه سیّد محمد علی قاضی تبریزی می فرماید: «کتاب لهوف سیّد ابن طاوس - رحمة اللّه علیه - نقلیّاتش بسیار مورد اعتماد است و در میان کتب مَقاتل کتاب مَقْتَلی به اندازه اعتبار و اعتماد به آن نمی رسد و در اطمینان بر آن کتاب در ردیف اول کتب معتبره مقاتل قرار گرفته است.»
رهبر معظم انقلاب در خطبه های نماز جمعه تهران چندین مرتبه از روی همین کتاب مقتل ابن طاووس ، ذکر مصیبت خوانده اند و در نماز جمعه مورخ 77/2/18 مصادف با یازدهم ماه محرم 1419 ه ق ، چنین فرمودند: « من امروز می خواهم از روی مقتل ابن طاووس که کتاب «لهوف» است چند جمله ذکر مصیبت کنم و چند صحنه از این صحنه های عظیم را برای شما عزیزان بخوانم ، البته این مقتلِ بسیار معتبری است:
ابن طاووس - که علی بن طاووس باشد - فقیه ، عارف ، بزرگ ، صدوق ، موثّق ، مورد احترام همه و استاد فقهای بسیار بزرگی است. خودش ادیب و شاعر و شخصیت خیلی برجسته ای است. ایشان اولین مقتلِ بسیار معتبر و موجز را نوشتند. البته قبل از ایشان مقاتل زیادی است . استادشان «ابن نما» مقتل دارد، شیخ طوسی مقتل دارد، دیگران هم دارند، مقتلهای زیادی قبل از ایشان نوشته اند؛ امّا وقتی « لهوف » آمد، تقریبا همه مقاتل ، تحت الشعاع قرار گرفت . این مقتلِ بسیار خوبی است ؛ چون عبارات ، بسیار خوب و دقیق و خلاصه انتخاب شده است.»
روایات این کتاب مانند بسیاری از دیگر کتب تاریخی به صورت مرسل بوده و سید از نقل مطالب اغراق‌آمیز که در کتب مشابه بوده خوددارى کرده است. با توجه به شخصیت مؤلف و نیز هماهنگی بسیاری از مطالب ذکر شده در آن با نقل‌های دیگر، این کتاب در مجموع از مقاتل معتبر و قابل استناد است.